مصطفی صفوان (Moustapha Safouan) متولد ۱۹۲۱ در شهر اسکندریه مصر است. پس از پایان تحصیلات اولیه خود عازم اروپا میشود و تحصیلات تکمیلی در رشته فلسفه را در سال ۱۹۴۶ در دانشگاه سوربن آغاز میکند. از سال ۱۹۴۶ تا ۱۹۴۹ تحت آموزش روانکاوی قرار میگیرد و بعد از آن با نظارت و سرپرستی ژاک لاکان به عنوان روانکاو مشغول فعالیت میشود. صفوان یکی از نخستین و نزدیکترین شاگردان لاکان به حساب میآید که توسط خود او آموزش دیدهاند. در سال ۱۹۵۱ که لاکان سمینار خود را در خانه خودش شروع میکند او یکی از ۱۲ الی ۱۵ نفری بوده است که در آن سمینار شرکت داشتهاند. در ۱۹۵۳ او مجبور میشود مدتی در مصر ساکن شده و مشغول فعالیتهای دانشگاهی شود اما نهایتا در ۱۹۵۹ به فرانسه بازمیگردد و از طرف Société Française به عنوان روانکاو آموزشی عازم استراسبورگ میشود تا به روانپزشکان آنجا آموزش بدهد. صفوان بعد از بازگشت خود به فرانسه کتاب تفسیر رویاها (فروید) را به عربی ترجمه و منتشر میکند. همین کتاب و آثاری که او بعدها به زبان عربی و درباره اعراب منتشر میکند باعث میشود که او به شناختهشدهترین و تاثیرگذارترین روانکاو لاکانی جهان عرب تبدیل شود. مصطفی صفوان سال ۱۹۶۰ تا کنون در حوزه آموزش و تحقیق بسیار کوشا بوده است اما گستره فعالیتهای سازمانی و نهادی او بسیار محدود است. او در سال ۱۹۹۱ به همراه شاغل ملمان و دو تن از دوستان خود نهاد Fondation Européenne pour la Psychanalyseرا با هدف مبارزه با سیطره قوانین دست و پا گیر اتحادیه اروپا بر روانکاوی تاسیس کردهاند.
مصطفی صفوان جزو نسل اول روانکاوان لاکانی است و یکی از معتبرترین افرادی است که راویتگر سیر فراز و نشیبها و تاریخچه روانکاوی لاکانی هستند. او در طول حیات علمی خود سمینارها و کنفرانسهای بسیار زیادی برگزار کرده است و به شهادت اکثر متخصصان روانکاوی لاکانی آثاری که او در شرح اندیشههای لاکان نوشته است اهمیت غیر قابل انکاری دارند. نکتهای که شاید برای اکثر علاقهمندان روانکاوی لاکانی بدیهی باشد این است که فهم صحیح ایدههای لاکان بدون مطالعه آثار شارحان تراز اول او عملا غیر ممکن است و مسلما مصطفی صفوان در زمره مفسران تراز اول ژاک لاکان قرار میگیرد.
برخی از مهمترین آثار مصطفی صفوان عبارت است از
۱. کتاب ۱۹۷۳، ساختارگرایی در روانکاوی
۲. کتاب ۱۹۷۴، مطالعاتی درباره ادیپ، درآمدی به تئوری سوژه
۳. کتاب ۱۹۷۶، جنسیت زنانه در دکترین فروید
۴. کتاب ۱۹۷۹، شکست اصل لذت
۵. کتاب ۱۹۸۲، ناخودآگاه و کاتبش
۶. کتاب ۱۹۸۳، ژاک لاکان و مسئله آموزش روانکاوان
۷. کتاب ۱۹۸۸، انتقال و میل روانکاو
۸. کتاب ۱۹۹۶، گفتار یا مرگ
۹. کتاب ۲۰۰۱، شرحی درباره سمینارهای ۱۹۵۳ تا ۱۹۶۳ لاکان
۱۰. کتاب ۲۰۰۱، ده کنفرانس درباره روانکاوی
۱۱. کتاب ۲۰۰۸، چرا جهان عرب آزاد نیست: سیاست نوشتن و تروریسم دینی
۱۲. کتاب ۲۰۰۹، زبان معمولی و تفاوت جنسی
۱۳. کتاب ۲۰۱۰، گرامر کوچک روزانه، پاردکسهای زبان روزمره
۱۴. کتاب ۲۰۱۳، روانکاوی، علم، درمان و علت
۱۵. کتاب ۲۰۱۵، نگاهی به تمدن ادیپی
۱۶. کتاب ۲۰۱۸، تمدن پسا ادیپی